maatschappelijke gedragsverandering nodig!

Op deze website vindt u de basisbeginselen van gedragsverandering, hoe het Nationaal Laboratorium Gedragsverandering (NLG) u van dienst kan zijn en hoe u het NLG kunt helpen haar missie van positieve gedragsverandering op maatschappelijk niveau te bereiken. Het NLG is een initiatief van Rense Bos (Maatschappelijk initiatiefnemer), Marius Rietdijk (ADRIBA, Vrije Universiteit) en Martien van Winden (Strategisch en financieel adviseur).

Waarom zijn we de maatschappelijke uitdagingen van onze tijd niet de baas? Van de toenemende problematische schulden in huishoudens tot aan de groeiende ongelijkheid in de samenleving. Van de toename van zinloos geweld op straat tot aan alle klimaat-gerelateerde problemen.

Politici, bewoners, ministers, ondernemers, kamerleden, gedeputeerden, leden van provinciale staten, burgemeesters, wethouders en raadsleden staan voor de taak dergelijke vraagstukken op te lossen.

Hoe kunnen zij dit het beste doen?

Tot nu toe ging dit vooral intuïtief, op basis van ervaring. Tal van organisaties die hun adviezen baseren op de sociale wetenschappen, waaronder economie, sociologie, politicologie en psychologie probeerden daarbij te helpen. Door een crisis in de sociale wetenschappeen (het meeste onderzoek is niet repliceerbaar door onduidelijke, vaak mentalistische, specificaties en metingen) blijken deze weinig behulpzaam bij het daadwerkelijk verbeteren van prestaties.

Het resultaat: We hebben weinig tot geen idee of de geïmplementeerde projecten, programma's en interventies een verschil maken om de maatschappelijke uidagingen aan te pakken.

Het NLG gebruikt de natuurwetenschap der gedragsanalyse om gedrag te meten en te veranderen. De gedragsanalyse onderscheidt zich van de sociale wetenschappen doordat gedrag helder wordt omschreven en meetbaar wordt gemaakt. De Vrije Universiteit kent al een centrum dat gespecialiseerd is in het toepassen van de gedragsanalyse op organisatieniveau, ADRIBA. NLG houdt zich bezig met het toepassen van de gedragsanalyse op maatschappelijk niveau.

Missie NLG: maatschappelijke impact door meetbare Gedragsverandering

Het NLG werkt aan maatschappelijke impact. Door gebruik te maken van gedragsanalyse dragen we bij aan de kennisontwikkeling over welke programma's, projecten en interventies wat voor maatschappelijke impact hebben.

Gedragsverandering is, zowel privé als op het werk, aan de orde van de dag. Politici, docenten, psychotherapeuten, organisatieadviseurs en managers behoren tot de vele beroepsgroepen die continu bezig zijn het gedrag van anderen te veranderen. Politici zijn, ondersteund door hun ambtenaren, continu bezig met het bewerkstelligen van gedragsverandering op maatschappelijk niveau bij burgers en instellingen. Denk daarbij aan het verminderen van 'hufterig' gedrag en het bevorderen van sociaal gedrag. Bijvoorbeeld via economische maatregelen, zoals subsidies verstrekken en fiscale maatregelen. Steeds minder spelen bij politieke beslissingen ideologische motieven een rol. Steeds vaker wensen stakeholders, zoals belastingbetalers, meetbare resultaatverbetering bij hun vertegenwoordigers te zien.

Ook in hun persoonlijke charisma via sociale beïnvloeding spelen politici een cruciale rol in de samenleving. Bij hun publieke optredens en tijdens netwerkbijeenkomsten oefenen zijn invloed uit via hun gedrag. Hoe doen zij dit optimaal? Zijn daar regels voor die wetenschappelijk zijn gefundeerd? Ondanks het belang van het onderwerp gedragsverandering is in Nederland nog weinig kennis en ervaring opgedaan met het toepassen van dit onderwerp op maatschappelijk niveau. Wel is de gedragsanalyse inmiddels dominant vertegenwoordigd binnen de gedragstherapie, opvoeding en bij het verbeteren van organisatieprestaties. De tijd is rijp voor deze opschaling op maatschappelijk niveau. Via het systematisch realiseren van positieve gedragsverandering worden kosten bespaard en hoeven minder regels te worden gemaakt die gedrag afdwingen. Via positieve versterking van gedrag raken mensen intrinsiek gemotiveerd om het beste uit anderen en zichzelf te halen.

Wat doet het NLG?

NLG is het platform voor het bevorderen van meetbare gedragsverandering op maatschappelijk niveau. Politici, toezichthouders, ondernemers, initiatiefnemers,ambtenaren en (semi-) overheidsinstellingen kunnen zich aanmelden als zij de missiie van NLG onderschrijven en belangstelling hebben in het meetbaar verbeteren van maatschappelijke vraagstukken. Daarbij kunt u denken aan onderwerpen als:

- Beheersen stijgende kosten in de zorg

- Tegengaan van vroegtijdige schoolverlaters

- Versterken van ciculaire economie

- Vergroten verkeersveiligheid

- Stimuleren prosociaal gedrag op straat

- Etc.

We gaan graag met u in gesprek over uw programma, project of interventie. Samen bepalen we hoe we gaan meten hoe uw programma, programma, project of interventie gedrag verandert en welke maatschappelijke impact dit oplevert.

 

Wij merken dat toezichthoudende instellingen en inspecties het ook langzamerhand beu worden om steeds te moeten straffen. Dit heeft namelijk een tweetal grote nadelen: vermijdingsgedrag treedt op en de band verslechterd. Zij zoeken mogelijkheden om via andere strategieën tot gedragsverandering te komen. Over het algemeen heeft straf tot gevolg dat anderen later de brokken moeten lijmen, zoals gedrags- en hypnotherapeuten die respectievelijk gewenst gedrag belonen en straffen uit het verleden neutraliseren. De nondirectieve therapeuten, die slechts niet straffen, zijn inmiddels uit het vergoedingenpakket gehaald omdat zij relatief ineffectief zijn.

De eerste reflex bij het veranderen van gedrag is voorlichting. Helaas helpt gedragsverandering vooraf niet. Cruciaal bij gedragsverandering zijn consequenties. De tweede reflex bij overtredingen is boosheid en neiging tot straffen. Vaak worden na verloop van tijd als de woede gezakt is nieuwe regels gemaakt die het ongewenste gedrag in de toekomst kunnen voorkomen. Als blijkt dat het ongewenste gedrag een tijd achterwege is gebleven worden de regels versoepeld of afgeschaft. De verkeerde consequenties worden toegepast. In plaats van beloond wordt gestraft. Als derde reflex worden de verkeerde beloningen ingezet. Materieel in plaats van door positieve aandacht te geven aan verbeteringen. 

staatsloten uitdelen

Belonen van goed gedrag werkt beter dan het straffen van ongewenst gedrag. Dit is een algemene regel, die verder is verfijnd tijdens het gedragsanalytisch onderzoek van de afgelopen 100 jaar. Wanneer beloon je? Hoe vaak? Zijn er situaties waarbij er wel gestraft moet worden? Hoe? Welk gedrag kiezen we uit? Kiezen we een beste presteerder of kan iedereen beloond worden, of een hele stad? Hoe kom je van kunstmatige naar natuurlijke beloningen? Hoe zorg je ervoor dat de verandering stand houdt? Op deze vragen heeft de gedragsanalyse antwoorden geformuleerd. En het onderzoek gaat natuurlijk gewoon door. Er zijn nog zo veel mogelijkheden! Zoveel maatschappelijke vraagstukken die roepen om nieuwe oplossingen, om omdenken, om gedragsanalyse!

Loten worden nu soms gekocht door mensen die op een bestaansminimum zitten en zo hopen uit hun misere te komen. Ongeconditioneerd belonen (zonder dat je er iets voor hebt hoeven doen) brengt het risico met zich mee dat mensen bijgelovig worden en leren dat niets doen werkt. Dit is natuurlijk het risico bij uitkeringen of ontwikkelingshulp. Het is belangrijk dat mensen leren dat prestaties beloond worden. Een manier om dat te doen is door het uitdelen van staatsloten als mensen iets bijzonders hebben gepresteerd. Dat kan zijn het spontaan opruimen van rommel, het opstaan van iemand in de bus en ander positief gedrag. Net als dat politiemensen nu boetes uitdelen voor ongewenst gedrag zouden zij ook de bevoegdheid mogen krijgen om staatsloten uit te delen als belangrijke regels worden opgevolgd. Het specifieke gedrag wordt door onze politieke vertegenwoordigers bepaald na een nulmeting van het huidige niveau. Bekeken wordt of de interventie inderdaad tot meetbare gedragsverandering leidt. Maatschappelijke en andere ondernemingen krijgen de mogelijkheid om op een fiscaal aantrekkelijke manier loten aan te schaffen en uit te delen. Zowel binnen hun organisatie als daarbuiten.

Materiële beloningen zijn interessant, maar leiden soms tot onenigheid. Het machtigste 'beloningswapen' kennen we uit de opvoeding en het onderwijs. Het is aandacht. Door aandacht te geven aan positief gedrag leren wij praten, schrijven en al het andere wat we geleerd hebben. Met punten, krullen en stikkers worden kinderen gemotiveerd om nieuw gedrag te leren waarmee zij later natuurlijke beloningen verwerven. Het geven van complimenten is de belangrijkste sociale vaardigheid. Doe het vaak, zeker als nieuw gedrag moet worden aangeleerd. Het is de belangrijkste vaardigheid van iedere leidinggevenden. Pas als hij of zij daartoe in staat is, is die geschikt voor de functie.

Sluit je aan bij ons initiatief, neem contact op!