Wij merken dat toezichthoudende instellingen en inspecties het langzamerhand beu worden om steeds te moeten straffen. Straffen heft inderdaad twee grote nadelen: vermijdingsgedrag bij de gestrafte person/instelling en een verslechterde band. Zij zoeken mogelijkheden om via andere strategieën tot gedragsverandering te komen. Over het algemeen heeft straf tot gevolg dat anderen later de brokken moeten lijmen, zoals gedrags- en hypnotherapeuten die respectievelijk gewenst gedrag belonen en straffen uit het verleden neutraliseren. De nondirectieve therapeuten, die slechts niet straffen, zijn inmiddels uit het vergoedingenpakket gehaald omdat zij relatief ineffectief zijn.

De eerste reflex bij het veranderen van gedrag is voorlichting. Helaas helpt gedragsverandering vooraf niet. Cruciaal bij gedragsverandering zijn consequenties. De tweede reflex bij overtredingen is boosheid en neiging tot straffen. Vaak worden na verloop van tijd als de woede gezakt is nieuwe regels gemaakt die het ongewenste gedrag in de toekomst kunnen voorkomen. Als blijkt dat het ongewenste gedrag een tijd achterwege is gebleven worden de regels versoepeld of afgeschaft. De verkeerde consequenties worden toegepast. In plaats van beloond wordt gestraft. Als derde reflex worden de verkeerde beloningen ingezet. Materieel in plaats van door positieve aandacht te geven aan verbeteringen. 

De gedragsanalyse is een interdisciplinair wetenschapsgebied dat onderzoek doet naar de omgevingsinvloeden die gedrag op systematische wijze beïnvloeden. De gedragsanalyse wordt in de Verenigde Staten op meerdere maatschappelijke domeinen toegepast. Denk aan (geestelijke) gezondheidszorg, onderwijs, sport, bedrijfsleven en op maatschappelijk niveau.  De term die NLG voor gedragsinterventies op maatschappelijk niveau hanteert is BCI. Dit staat voor Behavioral Community Intervention. Grondleggers van de gedragsanalyse zijn Ivan Pavlov en B.F. Skinner.

Met name wordt gekeken naar de effecten van beloning en straf op prestaties en plezier. Hierbij gaat het niet (alleen) om financiële beloningen, maar juist om sociale, non-materiële beloningen op het dagelijks presteren. De gedragsanalyse onderscheidt zich als volgt van andere benaderingen: 

1.       Gericht op meetbare prestatieverbetering

2.       Gebaseerd op bewezen repliceerbare methoden

3.       Technologisch

4.       Sociaal relevant

5.       Gericht op de context

6.       Oplossingsgericht

Voor opleidingen op het gebied van gedragsanalyse aan de Vrije Universiteit zie ADRIBA. Kijk hier voor meer informatie over de gedragsanalyse.

 

Toepassingsgebieden gedragsanalyse:

Opvoeding

Onderwijs

Gezondheidszorg

Sport

Bedrijfsleven

Maatschappelijke vraagstukken

 

Belangrijke wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van gedragsanalyse zijn het Journal of the Experimental Analysis of Behavior en het Journal of Applied Behavior Analysis. Voor meer achtergrond van het toepassen van de gedragsanalyse op het gebied van organisatieverandering zie bronnen.